BÌNH ĐỊNH TĂNG CƯỜNG PHỐI HỢP LIÊN NGÀNH VỀ TRỢ GIÚP PHÁP LÝ TRONG HOẠT ĐỘNG TỐ TỤNG

Với đặc thù là tỉnh nằm ở khu vực Duyên hải Nam Trung bộ, thuộc vùng kinh tế trọng điểm của Miền Trung với hơn một triệu dân, số người nghèo, đối tượng chính sách và người yếu thế trong xã hội chiếm khoảng trên 10% dân số của tỉnh. Những đối tượng này rất cần được trợ giúp pháp lý. Mặc dù, không phải tất cả số người nghèo, đối tượng chính sách và người yếu thế trong xã hội đều có nhu cầu sử dụng dịch vụ pháp lý miễn phí nhưng thực tế đã cho thấy, không ít những người trong số họ cần đến sự trợ giúp pháp lý miễn phí, nhưng họ không biết được những thông tin cần thiết và bằng cách nào để có thể được sử dụng dịch vụ pháp lý miễn phí.

Xác định rõ được mục đích, yêu cầu và tầm quan trọng của hoạt động trợ giúp pháp lý nhất là trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng.Trong những năm qua, Sở Tư pháp tỉnh Bình Định đã làm tốt vai trò là cơ quan thường trực của Hội đồng phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng trên địa bàn tỉnh Bình Định (gọi tắt là Hội đồng). Hội đồng đã trình Chủ tịch UBND tỉnh kiện toàn Hội đồng và giao nhiệm vụ quán triệt các quy định của pháp luật về trợ giúp pháp lý đến các ngành thành viên của Hội đồng để quán triệt đến toàn thể cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong ngành mình đặc biệt là các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng, Trại tạm giam, Nhà tạm giữ từ đó đã giúp người tiến hành tố tụng nhận thức rõ mục đích, ý nghĩa, vai trò, trách nhiệm và tầm quan trọng của hoạt động trợ giúp pháp lý nói chung và trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng nói riêng.

Với vai trò là cơ quan thường trực của Hội đồng, Sở Tư pháp đã chỉ đạo Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh đẩy mạnh công tác truyền thông về trợ giúp pháp lý thông qua nhiều hình thức phong phú như: xây dựng và xuất bản tờ gấp pháp luật, sách hỏi đáp pháp luật, tờ thông tin về trợ giúp pháp lý … thực hiện các đợt trợ giúp pháp lý ngoài trụ sở, về các tổ chức, Hội của người khuyết tật. Cụ thể, trong năm 2020, Trung tâm đã tổ chức được 154 đợt trợ giúp pháp lý ngoài trụ sở, truyền thông về trợ giúp pháp lý về các thôn, khu dân cư, xã, phường, thị trấn, tổ chức của người khuyết tật gần 10.000 lượt người tham dự, tư vấn tại chỗ cho 611 lượt người có yêu cầu được TGPL. Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh cũng đã cấp phát hơn 20.000 tờ gấp pháp luật cho người dân tham dự các buổi tuyên truyền pháp luật. Do làm tốt công tác truyền thông về trợ giúp pháp lý đã giúp cho người được trợ giúp pháp lý tiếp cận dễ dàng với hoạt động trợ giúp pháp lý và vụ việc thực hiện trợ giúp pháp lý bằng hình thức tham gia tố tụng ngày càng tăng.

Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người được trợ giúp pháp lý khi có yêu cầu, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh đã kịp thời cử Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư cộng tác viên tham gia tố tụng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người được trợ giúp pháp lý là người nghèo, người có công và các đối tượng yếu thế khác. Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh đã ban hành 263 quyết định cử người thực hiện trợ giúp pháp lý cho 263 lượt người được trợ giúp pháp lý trong các vụ án Dân sự, Hình sự, Hành chính tại các cơ quan tiến hành tố tụng trong tỉnh.

Việc thực hiện trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng được phối hợp chặt chẽ ngay từ khi phát hiện ra người thuộc diện trợ giúp pháp lý các cơ quan tiến hành tố tụng đã kịp thời liên hệ và hướng dẫn người được trợ giúp pháp lý liên hệ với Trung tâm Trợ giúp pháp lý để được trợ giúp pháp lý. Các cơ quan tiến hành tố tụng trong tỉnh đã đảm bảo cho người thực hiện trợ giúp pháp lý được thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của người bào chữa, người bảo vệ theo quy định của pháp luật về tố tụng và pháp luật về trợ giúp pháp lý; đã xác nhận thời gian người thực hiện trợ giúp pháp lý làm việc, tạo điều kiện thuận lợi để người thực hiện trợ giúp pháp lý nghiên cứu hồ sơ, sao chụp tài liệu đánh giá chứng cứ một cách khách quan, khoa học và đảm bảo theo quy định của pháp luật; giao các văn bản tố tụng cho người thực hiện trợ giúp pháp lý theo quy định. Do tăng cường công tác phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng nên số lượng vụ việc trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng của năm sau đã tăng nhiều so với năm trước. Chất lượng vụ việc do Trợ giúp viên pháp lý và luật sư thực hiện trợ giúp pháp lý thực hiện tại các cơ quan tiến hành tố tụng được bảo đảm đồng thời đã giúp cho người được trợ giúp pháp lý dễ dàng tiếp cận và sử dụng dịch vụ pháp lý miễn phí để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Để hoạt động trợ giúp pháp lý thực sự mang lại hiệu quả và trở thành cầu nối giữa chính quyền và nhân dân ở cơ sở, đặc biệt là hoạt động trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng, cần có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa các cơ quan tiến hành tố tụng, Trại tạm giam, Nhà tạm giữ, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước và các cơ quan, tổ chức liên quan ngay từ khi phát hiện người được trợ giúp pháp lý các cơ quan liên quan phải kịp thời hướng dẫn người được trợ giúp pháp lý và liên hệ với Trung tâm Trợ giúp pháp lý để thực hiện trợ giúp pháp lý. Nâng cao chất lượng hoạt động truyền thông về trợ giúp pháp lý, xác định rõ trách nhiệm của các ngành liên quan, các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng. Tăng cường năng lực thực hiện trợ giúp pháp lý cho người thực hiện trợ giúp pháp lý nhằm góp phần giúp các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng trong các giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử vụ án được khách quan, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, hạn chế oan sai, tăng cường pháp chế và mang lại những tác động tích cực trong quá trình thực hiện cải cách tư pháp.